Phân hữu cơ hiện đang được nhiều người sử dụng để bón cho cây thay cho phân bón hóa học. Lý do mà họ lựa chọn chúng chính là loại phân bón hữu cơ này giúp cây hấp thụ tốt hơn mà lại không ảnh hưởng đến môi trường đất.
Tuy nhiên, bạn lại không biết phân bón hữu cơ là gì? Và bạn muốn tìm hiểu về nó. Vậy thì hãy theo dõi bài viết dưới đây của Cây Giống Vĩnh Phúc nhé!
Phân bón hữu cơ là gì?
Phân hữu cơ là hợp chất hữu cơ dùng làm trong nông nghiệp, hình thành từ phân người, phân động vật, lá và cành cây, than bùn, hay các chất hữu cơ khác thải loại từ nhà bếp. Phân bón giúp tăng thêm độ màu mỡ, độ tơi xốp cho đất bằng cách cung cấp thêm các chất hữu cơ, chất mùn và bổ dưỡng.
Phân bón hữu cơ là một dạng phân bón có nguồn gốc đa dạng. Trong đó, chúng chủ yếu được chia thành 5 nhóm chính là: nhóm nguồn gốc từ động vật, nhóm nguồn gốc từ thực vật, nhóm vi sinh vật, nhóm sinh vật biển và nhóm hỗn hợp.
Khi bạn sử dụng phân bón hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp, điều đó sẽ giúp làm tăng độ phì nhiêu của đất, cải tạo đất hiệu quả và trả lại cho đất lượng lượng hữu cơ đã bị mất. Vì vậy mà loại phân này được đánh giá rất cao bởi chúng được coi là giải pháp tốt nhất để nền nông nghiệp phát triển bền vững.
Hiện nay, trên thị trường phân bón hữu có có rất nhiều loại và được phân loại theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, phân bón hữu có chủ yếu được phân thành hai loại chính là phân hữu cơ truyền thống và phân hữu cơ được chế biến công nghiệp.
Trong đó, phân hữu cơ truyền thống bao gồm các loại phân rác, phân xanh, phân chuồng… Và phân hữu cơ chế biến công nghiêp bao gồm các loại phân hữu cơ sinh học, phân hữu cơ vi sinh, phân vi sinh vật, phân hữu cơ, phân bón lá hữu cơ…
Các loại phân hữu cơ
Hiện nay trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp có 2 loại phân hữu cơ phổ biến là hữu cơ công nghiệp và hữu cơ truyền thống
Đặc điểm của từng loại phân hữu cơ này như sau:
Phân như cơ công nghiệp
Là những loại phân bón được chế biến từ các chất hữu cơ có nguồn gốc khác nhau, sử dụng quy trình công nghiệp để chế biến với khối lượng lớn lên đến hàng ngàn tấn
Loại phân này được áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuất để nâng cao chất lượng, mức dưỡng chất của phân bón so với nguồn nguyên liệu đầu vào và so với các loại phân bón hữu cơ truyền thống.
Phân hữu cơ vi sinh
Là loại phân bón hữu cơ trong thành phần có chứa một hay nhiều loại vi sinh vật hữu ích ở nhiều nhóm: vi sinh vật ký sinh, vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật phân giải chất hữu cơ, vi sinh vật đối kháng, vi sinh vật phân hủy xenlulo,…
Ưu điểm:
Bổ sung thúc đẩy giúp hệ sinh vật đất phát triển, phân giải các chất cây trồng khó hấp thu thành dạng dễ hấp thu cho cây trồng đa phần là đạm, khống chế các mầm bệnh tồn tại trong đất, gia tăng hiệu quả hấp thu phân bón.
Nhược điểm:
- Phân bón vi sinh chỉ cung cấp một lượng vừa đủ hoặc đôi khi không cung cấp các chất dinh dưỡng (từ những vi sinh vật giải lân, vi sinh vật cố định đạm,…) cho cây trồng, không có khả năng cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng.
- Mỗi loại phân đều phù hợp với một nhóm cây trồng cụ thể và có hạn sử dụng riêng. Ví dụ: phân vi sinh cố định đạm chỉ phù hợp để bón cho nhóm cây họ đậu,…
- Tốn thêm một khoản chi phí để bón phân hữu cơ vì vi sinh vật cũng cần phải chất hữu cơ làm nguồn thức ăn để phát triển nên cần phải bón bổ sung lượng phân bón hữu cơ để làm thức ăn cho chúng
Phân hữu cơ sinh học
Thành phần có trên 22% là các chất hữu cơ. Được chế biến từ các loại nguyên liệu hữu cơ được pha trộn và xử lý bằng cách lên men cộng với một hoặc nhiều loại vi sinh vật có lợi để nâng cao và cân bằng hàm lượng các chất dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng.
Ưu điểm:
- Cung cấp đầy đủ, cân đối các chất dinh dưỡng khoáng cần thiết cho cây trồng
- Dùng được cho mọi giai đoạn của cây trồng
- Giúp cải tạo các đặc tính hóa – sinh – lý của đất, bổ sung một lượng lớn Humin, acid Humic, chất mùn,…ngăn chặn rửa trôi các chất dinh dưỡng, phân giải độc tố trong đất và ngăn chặn xói mòn đất.
- Cung cấp các vi sinh vật phân giải các chất cây trồng khó hấp thu thành dễ hấp thu, thân thiện với môi trường, an toàn với người và sinh vật có ích. Tăng hiệu quả hấp thụ các chất dinh dưỡng từ đất.
- Cung cấp các chất kháng sinh tự nhiên giúp tăng sức đề kháng tự nhiên, sức chống chịu của cây trồng với sâu bệnh.
Nhược điểm:
So với các loại phân bón khác giá thành thường cao hơn nhưng bù lại chất lượng tốt hơn sẽ làm tăng năng suất và chất lượng nông sản
Phân hữu cơ vi sinh
Hàm lượng các chất hữu cơ đạt trên 15%. Được chế biến với nhiều nguồn nguyên liệu hữu cơ khác nhau theo quy trình công nghiệp, được lên men với từ một hay nhiều chủng vi sinh vật có lợi chứa các bào tử sống.
Ưu điểm:
- Cải tạo độ phì nhiêu, độ tơi xốp cho đất, bổ sung đủ các yếu tố dinh dưỡng đa trung vi lượng cho cây trồng. Cung cấp một lượng vi sinh vật phân giải các chất khó hấp thu thành dễ hấp thu, ký sinh, vi sinh vật đối kháng,…
- Giúp kiềm hãm, ức chế sự phát triển của các mầm bệnh trong đất, nâng cao đề kháng cho cây trồng.
Nhược điểm:
- So với phân bón hữu cơ sinh học có hàm lượng thành phần các chất hữu cơ thấp hơn.
Phân hữu cơ khoáng
Là loại phân bón hữu cơ phối trộn thêm các nguyên tố khoáng vô cơ gồm N, P, K. Có chứa từ 8-18% tổng các chất vô cơ (hóa học N,P,K), chứa ít nhất 15% thành phần là các chất hữu cơ.
- Ưu điểm: Hàm lượng dưỡng chất khoáng cao.
- Nhược điểm: Bón thời gian lâu sẽ không tốt cho đất và hệ sinh vật đất.
Phân hữu cơ truyền thống
Có nguồn gốc từ phân gia súc gia cầm, rác thải, phân xanh, thụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp, chế biến nông – lâm – thủy sản,… được chế biến bằng các kỹ thuật ủ truyền thống.
Nhìn chung, các loại phân bón hữu cơ truyền thống thường có thời gian xử lý dài, hiệu lực chậm và hàm lượng chất dinh dưỡng khá thấp
Phân xanh
Có nguồn gốc từ lá cây tươi và thân cây được chế biến bằng phương pháp ủ hoặc vùi trong đất để bón cho đất và cây trồng.
- Ưu điểm: Phân xanh có tác dụng hạn chế xói mòn, bảo vệ, cải tạo đất đai.
- Nhược điểm: Hiệu quả của phân xanh khá chậm, chỉ có thể dùng để bón lót. Gây ra hiện tượng ngộ độc chất hữu cơ khi vùi thân và lá cây trong đất nhằm phân hủy các chất hữu cơ dễ dẫn đến phát sinh ra các chất độc hại như CH4, H2S,…
Phân rác
Có nguồn gốc từ rơm, rạ, thân cây, lá cây từ sản xuất nông nghiệp,…được chế biến bằng biện pháp ủ truyền thống.
- Ưu điểm: Chống hạn cho cây, hạn chế xói mòn, giúp tăng độ tơi xốp và ổn định kết cấu đất.
- Nhược điểm: Quá trình chế biến phức tạp, mất thời gian dài nhưng hàm lượng chất dinh dưỡng mang lại thấp. Có thể mang mầm bệnh hoặc hạt cỏ dại cho cây (tàn dư cây trồng ủ để làm phân rác) nếu không chế biến kỹ lưỡng.
Phân chuồng
Có nguồn từ phân, nước tiểu đông vật như gia súc, gia cầm, phân bắc,… được chế biến bằng phương pháp ủ truyền thống.
- Ưu điểm: Có chứa các chất dinh dưỡng khoáng đa trung vi lượng, cung cấp chất mùn giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, tơi xốp cho đất, ổn định kết cấu tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển, hạn chế hạn hán, xói mòn.
- Nhược điểm: Phải bón với lượng lớn phân bón do chỉ chứa hàm lượng chất dinh dưỡng thấp, chi phí vận chuyển cao, tốn nhiều nhân công.
Trong trường hợp chế biến không kỹ hoặc sử dụng phân chuồng tươi sẽ mang nhiều mầm bệnh cho cây trồng như vi khuẩn, vi rút, các bào tử nấm bệnh, hạt giống cỏ dại, nhộng kén côn trùng… gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Than bùn
Phải qua chế biến mới sử dụng được cho cây trồng. Không thể bón than bùn trực tiếp
- Ưu điểm: Cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu và độ hữu cơ trong đất.
- Nhược điểm: Tốn chi phí và công sức vì than bùn có hàm lượng dinh dưỡng thấp, cách chế biến phức tạp nên phải cần dùng một lượng lớn phân bón.
Bón phân hữu cơ cho đất có tác dụng gì?
Việc sử dụng phân bón hữu cơ thường xuyên trong thời gian dài sẽ cải tạo đất trồng hiệu quả, giúp đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước, giữ ẩm. Chính vì thế giúp hạn chế việc phải tưới nước thường xuyên. Giúp nhà nông tiết kiệm chi phí, công sức nhưng cây trồng vẫn phát triển cân đối.
Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, cân đối và bền vững cho cây trồng
Trong tất cả các loại phân bón hữu cơ đều chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa lượng như: N,P,K cần thiết cho cây trồng. Ngoài ra, loại phân này còn có các nguyên tố trung lượng và vi lượng ở dạng dễ hấp thu giúp cây trồng phát triển cân đối. Và điều đặc biệt là khi sử dụng phân bón hữu cơ cây trồng sẽ không bị mất cân bằng dinh dưỡng như khi sử dụng phân bón hóa học.
Bên cạnh đó, các chất dinh dưỡng sẽ được phân giải từ từ để có thể cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng trong suốt thời gian sinh trưởng của cây. Đặc biệt, trong loại phân này còn có các loại vi sinh vật hữu ích sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật hữu ích phát triển và hạn chế tối đa các vi sinh vật gây hại.
Tăng năng suất cho cây trồng
Khi bón phân hữu cơ cho cây, chúng sẽ giúp phân hủy thành các chất mùn chứa các loại axít hữu cơ: axit humic, axit fulvic từ đó kích thích sự phát triển của rễ cây và giúp rễ cây dễ hấp thụ các chất dinh dưỡng.
Vì vậy mà việc sử dụng phân bón hữu cơ sẽ giúp cây trồng cho nông sản có chất lượng cao hơn so với việc sử dụng phân bón vô cơ. Vì trong loại phân bón này đã có đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của cây trồng cùng hệ thống vi sinh vật hữu ích nhằm hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên sản phẩm luôn an toàn cho người sử dụng, người tiêu dùng.
Cân bằng vi sinh vật trong đất
Về mặt môi trường, việc sử dụng phân bón hữu cơ sẽ giúp các chất hữu cơ trong đất được phân giải và tích lũy dần giúp hàm lượng dinh dưỡng trong đất ngày càng cao. Ngoài ra, phân hữu cơ sẽ phân giải tạo ra chất mùn, tạo nên sự kết dính của kết cấu đất nhờ đó mà đất trở nên tơi xốp, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
Phân bón hữu cơ cũng sẽ cải tạo đất tạo môi trường thuận lợi cho hệ thống vi sinh vật phát triển giúp hạn chế các vi sinh vật gây hại cây trồng. Nhờ có việc này mà hệ thống vi sinh vật trong đất sẽ được cải tiến và có lợi cho đất và cây trồng.
Hạn chế sự rửa trôi và xói mòn đất
Các chất hữu cơ có trong phân bón này sẽ được phân giải sẽ kết hợp với các chất khoáng dinh dưỡng trở thành các phức hệ hữu cơ- khoáng. Chúng có tác dụng vô cùng quan trọng trong việc làm giảm sự rửa trôi và xói mòn các chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, với phân hữu cơ còn sở hữu các chất mùn sẽ làm tăng tính ổn định của kết cấu đất. Chính vì thế mà khi sử dụng loại phân này đất sẽ được bảo vệ và có cấu trúc đất tốt hơn. Từ đó sẽ hạn chế tối đa việc rửa trôi và xói mòn.
Hướng dẫn cách chọn phân bón và cách bón phân cho cây
Sau đây Cây Giống Vĩnh Phúc sẽ hướng dẫn các bạn các chọn phân bón và cách bón cho cây trồng sao cho phù hợp nhất
Cách chọn phân hữu cơ
Điều kiện và nhu cầu về dinh dưỡng của từng loại cây trồng sẽ thay đổi tùy vào thời điểm.
- Vì vậy để tạo nên được môi trường sinh sống có điều kiện phát triển tốt nhất cho cây thì chúng ta cần lựa chọn và bón đúng loại phân, đúng liều lượng vào đúng thời điểm.
- Đặc biệt, khi cây vào các giai đoạn phát triển quan trọng như kiến thiết, ra quả… cần tiến hành bổ sung ngay các loại phân bón chuyên dụng.
Hãy tìm hiểu kỹ về đặc tính của cây trồng và xuất xứ của phân bón, chọn phân bón tại các công ty phân bón uy tín để đảm bảo về chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng và môi trường thiên nhiên xung quanh, ngoài ra khi mua tại các công ty phân bón chuyên nghiệp bạn sẽ được tư vấn bởi các chuyên viên giúp cho việc lựa chọn dễ dàng và chính xác hơn.
Cách bón phân hữu cơ cho cây
Có 2 phương pháp bón phân chính được sử dụng cho hầu hết mọi loại cây trồng và phân bón, mỗi phương pháp được áp dụng tùy vào một số yếu tố chính như loại phân bón, lượng phân sẽ bón, thời điểm bón phân.
- Bón lót: nên được thực hiện trước khi trồng cây, bón lót được sử dụng trong giai đoạn tăng cường chất dinh dưỡng nhằm cải tạo đất đem đến môi trường sinh sống màu mỡ cho cây, bón phân hữu cơ và các loại phân bón NPK là lựa chọn tốt nhất cho giai đoạn này
- Bón thúc là kỹ thuật bón phân được áp dụng cho thời kỳ sinh trưởng của cây, trong giai đoạn phát triển cành lá, cây cần hấp thu chất dinh dưỡng nhanh nên các loại phân bón dễ phân giải được lựa chọn tốt nhất
Xem thêm thông tin:
So sánh phân hữu cơ và phân vô cơ
Nhiều bà con đặt ra câu hỏi là nên sử dụng phân vô cơ hay hữu cơ. Thì trong thực tế mỗi loại sẽ lại có những đặc điểm và ưu điểm riêng biệt
Sau đây hãy cùng Cây Giống Vĩnh Phúc đi tìm đặc điểm khác biệt của 2 loại này như sau:
| Tiêu chí | Phân hữu cơ | Phân vô cơ |
| Môi trường tự nhiên | Giúp cải tạo đất, nâng cao giá trị nông sản | Hạn chế về chất dinh dưỡng cho đất |
| Thành phần hóa học | Đảm bảo sinh trưởng cho cây | Khó kiểm soát, có thể gây tác dụng ngược |
| Giá bán | Giá bán cao | Giá bán thấp hơn |
| Sử dụng | Được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp | Chưa được thông dụng |
Cách ủ phân hưu cơ tại nhà
Sau đây Cây Giống Vĩnh Phúc sẽ chia rẻ tới các bà con cách ủ phân hữu cơ tại nhà cực đơn giản như sau:
Các nguồn phân bón hữu cơ
Sau đây là một số nguồn nguyên liệu dùng để sản xuất phân bón hữu cơ tại nhà thay thế các loại phân bón đã chế biến sẵn.
Trong điều kiện bạn biết cách ủ phân để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
- Chất thải của gia súc hoặc con người, cách làm phân bón từ thức ăn thừa của con người là cách được sử dụng nhiều nhất do nguồn nguyên liệu có sẵn hằng ngày. Đây là nguyên liệu thường dùng tạo ra phân chuồng, có thể thấy một số nhà nông có nuôi trâu bò sẽ sử dụng chất thải từ chúng để làm phân bón.
- Rác hữu cơ từ các loại cây trái và rau quả là một nguồn để làm ra phân rác. Lá cây và rễ hay dùng để ủ thành phân xanh.
- Đối với than bùn thường được xử lý khá phức tạp để bón cho cây. Tuy tốn nhiều giai đoạn và chi phí nhưng cải tạo đất tốt. Vì thế trong một số điều kiện nên sử dụng loại này. Lưu ý rằng nhà nông không thể bón trực tiếp than bùn vào cây.
Hướng dẩn cách ủ phân hữu cơ tại nhà
Đối với việc tự làm phân bón tại nhà chủ yếu nhà nông chỉ có thể tạo ra loại phân bón truyền thống. Các bước ủ phân bón hữu cơ tại nhà đơn giản:
- Bước 1: Chuẩn bị các vật liệu thùng chứa và nơi để đặt chúng. Những thùng chứa có thể đặt trong chuồng gia súc để lấy từ động vật. Hoặc bạn có thể sử dụng những lá, rễ cây khô. Các nguyên liệu rau xanh cũng có thể được sử dụng.
- Bước 2: Trộn chế phẩm men vi sinh để ủ phân. Loại thường được sử dụng là EMOZEO và Trichoderma Bacillus.
- Bước 3: Tiến hành ủ. Quy trình ủ phân diễn ra như sau. Đầu tiên là lớp các lá và rễ cây khô. Tiếp theo là các nguyên liệu xanh từ rau, lớp này nên được làm thật dày. Sau cùng là phủ bằng đất trồng và tưới một ít nước.
- Bước 4: Cuối cùng là rắc men đều lên bề mặt. Hãy thực hiện theo công thức và quy trình này cho đến khi đủ số lượng mà bạn mong muốn. Ủ trong vòng hai tuần bạn cần xoay đều thùng lên. Đến mốc thời gian hai tuần bạn đã có thể sử dụng. Tuy nhiên để đạt chất lượng cao nhất có thể cần thời gian ủ lên đến một năm
Trên đây là thông tin về phân hữu cơ là gì mà Cây Giống Vĩnh Phúc đã tổng hợp. Hy vọng qua nội dung trên các bạn đã nắm được công dụng và các ủ phân bón hữu cơ trong thực tế.
Nếu quan tâm tới các kỹ thuật trồng và chăm sóc các giống cây lâm nghiệp, nông nghiệp thì hãy theo dõi thông tin mới nhất của chúng tôi nhé!
