Bất chợt được bạn hỏi đã dùng trà Hoa vàng chưa, ở xứ ấy có nhiều. Tôi giật mình, ừ nhỉ, đến tận vườn trà thưởng thức, nhưng chưa viết gì về thứ trà là thức uống mà còn là món dược liệu quý giá ở vùng đất địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc này.
Sớm nay ngồi thong thả và cho một bông trà Hoa vàng vào cốc nước nóng, một lát sau, bông Hoa trà ấy nở tung trong cốc, như thể bông trà tự biến hình một cách lạ kỳ. Chợt bật lên câu thơ của nhà thơ nổi tiếng Phùng Cung :… “Quất mãi nước sôi/ Trà đau nát bã/ Không đổi giọng Tân Cương” – Tôi nhìn bông trà Hoa vàng Ba Chẽ nghĩ ngợi về muôn nẻo cuộc đời, muốn vận câu thơ trên vào loại trà tôi đang ngồi thưởng thức: “Quất nước sôi/Trà đau bung nở/Không đổi màu Hoa vàng Ba Chẽ”. Và tôi bảng lảng nghĩ về những cánh rừng xanh tít xa xăm kia, nơi tạo ra giống cây quý giá này, phải từ đất ấy, nước ấy, gió rừng nơi ấy mới cho vị của trà, cho hương của trà ngon riêng. Vì tôi biết có nhiều người bứng về trồng trong chậu, cây có cho hoa, nhưng tuyệt nhiên hương vị của trà không còn như khi nó được sinh trưởng ở giữa núi rừng. Quả là những thú vị khi ta biết thưởng thức và cảm nhận đầy đủ về món thức uống quý báu này…
Tôi có nhiều chuyến đi công tác ở huyện miền núi khó khăn của tỉnh Quảng Ninh là Ba Chẽ – địa phương khó khăn nhất nhì tỉnh Quảng Ninh. Nhưng nhắc đến Ba Chẽ thì ai cũng biết Ba Chẽ có nhiều sản vật độc đáo như nấm lim rừng nguyên sinh, rễ cây ba kích dùng ngâm rượu là đặc sản của xứ sở núi đồi trập trùng này và còn nhiều sản vật của riêng Ba Chẽ mà ít nơi nào có. Riêng cây chè hay cây trà Hoa vàng là một sản vật có giá trị cao của Ba Chẽ, những năm gần đây, cây trà Hoa vàng đã được địa phương chú trọng và phát triển thương hiệu giống trà này, dân gian quen gọi cây này là cây chè Hoa vàng. Tên cây dân dã mộc mạc vì nó nằm lặng lẽ trong những tán rừng kín của núi đồi Ba Chẽ, nhưng cái màu Hoa của loại trà này rất đặc biệt. Cứ nhìn sắc Hoa chè vàng ươm, màu vàng đại diện của chốn uy quyền nơi cung vua, phủ chúa xưa, thì thấy nó là giống cây dòng tôn quý. Vì thế, nên có nơi gọi là Kim hoa trà, và có lẽ nó mang màu tôn quý từ xa xưa, hoặc vì chỉ để dành cho các bậc bề trên biết thưởng lãm thứ sản vật đặc biệt này, nên giá trị thật đặc biệt, rất tốt với sức khỏe của con người. Vì là loại cây trồng quý hiếm, thuộc dòng dõi những loài cây kiêu sa, được ngự trồng trong vườn thượng uyển của các bậc vua chúa, không chỉ để làm đẹp cho chốn vương phủ, mà trà Hoa vàng còn được ví như thần dược quý hiếm chữa bách bệnh, một báu vật tuyệt vời ở chốn dương gian.
Sau bao năm cây trà Hoa vàng Ba Chẽ bị quên lãng, giờ thì nó bừng thức dưới ánh mặt trời, khi các nhà kHoa học “gọi tên”, được người nông dân chăm bón và đưa về trồng trong điều kiện bán tự nhiên, nên cây trà Hoa vàng có điều kiện phát triển tốt. Nếu được thưởng thức một lần những bông Hoa trà mang đầy màu nắng tinh khôi ấy, chúng ta sẽ thực sự thưởng thức một “bữa tiệc” của mùi hương, màu sắc đặc biệt của loại cây đang sinh trưởng giữa vùng rừng núi thuộc tỉnh Quảng Ninh miền Đông Bắc của Tổ quốc. Có thể thương hiệu trà Hoa vàng Ba Chẽ chưa phổ biến xa rộng, vì sản lượng chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng lớn của người dân. Tuy nhiên, ở trong vùng và địa phương lân cận thì trà Hoa vàng Ba Chẽ là sản phẩm tốt người tiêu dùng hướng đến, được Quảng Ninh chọn là sản phẩm OCOP của địa phương, chất lượng và giá thành sản phẩm cao. Hiện tại giá 1kg trà Hoa vàng Ba Chẽ là 15 triệu đồng.
Theo các nhà nghiên cứu, trà Hoa vàng chứa đựng một kho giá trị về dược liệu quý cho sức khỏe con người như: Lá trà Hoa vàng có thể làm giảm lipid trong cơ thể, lượng đường trong máu, giải độc gan và thận. Theo các nhà nghiên cứu, chè/trà Hoa vàng có 9 tác dụng chính: Trong hoa và lá trà có những hoạt chất làm giảm tổng hàm lượng lipid trong huyết thanh máu, giảm lượng cholesterol mật độ thấp (cholesterol xấu) và tăng lượng cholesterol mật độ cao (cholesterol tốt); đem sắc uống có tác dụng giúp hạ huyết áp và tác dụng được duy trì trong thời gian tương đối dài; có tác dụng ức chế sự tụ tập của tiểu cầu, chống sự hình thành huyết khối gây tắc nghẽn mạch máu; lợi tiểu mạnh; giải độc gan và thận, ngăn ngừa xơ vữa động mạnh máu; ức chế và tiêu diệt vi khuẩn; giúp phòng ngừa ung thư và ức chế sự phát triển của khối u, giúp hưng phấn thần kinh và lá chè còn có tác dụng chống viêm, chống dị ứng và duy trì trạng thái bình thường của tuyến giáp… Từ khi là những cây hoang lẩn khuất trong rừng sâu, trong các lạch khe giữa rừng, năm 2006 bà con tự nhổ cây, hái lá, hái Hoa đem bán cho thương lái Trung Quốc, có giá trị đến 1,5 đến 2 triệu đồng/kg Hoa tươi, họ mua cả lá trà và cây trà.
Biết là giống cây quý, anh nông dân Nịnh Văn Trắng dân tộc Sán Chỉ, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ đã nhận thấy dòng “vàng” quý hiếm của quê hương đang chảy vô lý sang bên kia biên giới. Sau một thời gian trăn trở, anh mạnh dạn thế chấp toàn bộ đất đai của gia đình, thu mua lại cây trà Hoa vàng để trồng bảo tồn giống trà quý này. Và từ anh nông dân dám nghĩ, dám làm đó, diện tích trồng cây trà Hoa vàng của huyện Ba Chẽ đã phát triển lên đến 300 ha.
Hiện nay, đang phát triển tốt từ cây giống đến sản phẩm chế biến như: Trà matcha trà xanh, bánh trà, trà khô… ra đời. trà Hoa vàng vừa là thức uống giá trị cao, vừa là dược liệu quý hiếm, nên trà Hoa vàng Ba Chẽ đã và đang đứng vững vàng trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Và nếu bạn từng đến nhà nào ở vùng đất Ba Chẽ, bạn thực sự là khách quý mới được chủ nhà mời cốc trà Hoa vàng óng, để tận hưởng hương thơm dìu dịu của trà, tận hưởng màu nắng đặc biệt của núi rừng biên cương Đông Bắc, tụ vào màu vàng kiêu sa quyến rũ của những bông Hoa trà nơi đây. Và trà Hoa vàng đem lại cho bạn cảm giác thư thái trong trẻo, tinh khôi, hoang sơ ở mảnh đất đã tạo nên nguồn trà độc đáo.
Nguồn:
Nhà văn, Nhà báo Vũ Ngọc Thảo
thainguyen.gov.vn
